تاریخچه نهضت سواد آموزی در ایران

قبل از انقلاب اسلام

سازمان آموزش بزرگسالان (۱۳۴۳-۱۳۳۵):از سال ۱۳۳۵ لغایت ۱۳۴۳ سومين سازمان رسمي و وابسته به دولت كه مسئوليت سوادآموزي بزرگسالان را در ايران برعهده گرفت « سازمان آموزش بزرگسالان » نام داشت .در سال ۱۳۳۵ ه.ش با استفاده از تجارب گذشته ، فعاليت‌ كلاس‌هاي آموزش بزرگسالان از سر گرفته شد و كوششي جديد و دامنه‌دار براي گسترش و هماهنگي سوادآموزي بزرگسالان آغاز شد. در اين دوره علاوه بر وزارت فرهنگ (وزارت آموزش و پرورش كنوني) كه اجراي برنامه‌هاي آموزشي بزرگسالان را بر عهده داشت ، وزارتخانه‌هاي ديگر مانند: «كشاورزي، كار، جنگ و سازمان‌هايي از قبيل بنياد خاور نزديك، اداره‌كل اموراجتماعي عمران روستايي، ارتش، بانك عمران و سازمان پيشاهنگي» نيز درامر سوادآموزي بزرگسالان مشاركت داشتند .

تا اين زمان علاوه بر كلاس‌هاي شبانه كه در دبستان‌ها تشكيل شده بود در كارخانه‌هاي دولتي، آسايشگاه‌ها و بيمارستان‌ها، واحدهاي ارتش و شهرباني و ژاندامري نيز كلاس‌هاي سوادآموزي بزرگسالان با نظارت وزارت فرهنگ تشكيل شد و تا سال ۱۳۴۵ به كار خود ادامه داد. اما به دليل رشد سريع جمعيت و افزايش درصد بي‌سوادي نتوانست توفيق چنداني به دست آورد.

پس از انقلاب اسلامي

پس از پيروزي انقلاب اسلامي, بنيانگذار كبير انقلاب اسلامي با درك عميق از مشكلاتي‌كه در اثر بيسوادي مردم در جامعه گریبان گیر مردم بود طي فرماني موضوع بسیج سوادآموزی را صادر نمودند.در هفتم دي ماه سال ۱۳۵۸ سازمان نهضت سوادآموزی با هدف باسواد كردن خيل عظيم بي‌سوادان كشور تشكيل شد. حضرت امام (ره‌) به‌منظور تقويت برنامه‌هاي سوادآموزي حجه‌الاسلام و المسلمین محسن قرائتی را به‌عنوان نماينده خويش‌ در اين سازمان منصوب نمود.در حال حاضر ستاد سازمان متشكل از سه معاونت و ۱۵ دفتر و مديريت برنامه‌ريزي و نظارت بر فعاليتهاي سوادآموزي دركشور ، مي‌پردازد.پس از گذشت ۲۶ سال از تشکیل این سازمان به حول و قوه الهی و سعی و تلاش جهل‌ستیزان عرصه علم و عمل توانسته است درصد باسوادی جامعه را در حدود ۸/۸۵ درصد برساند که نقطه عطفی در تاریخ درخشان انقلاب است .در گذر از شیوه سنتی سوادآموزی به سمت روش های نوین این سازمان توانسته است تاکنون بیش از ۲۵۰ عنوان کتاب در بخش آموزش‌های پس از سوادآموزی جهت اقشار کم سواد جامعه منتشر نماید و طرح های متنوعی را به مرحله اجرا گذارد.

یکی از طرح های موفق سوادآموزی در سال های اخیر اجرای طرح مراکز یادگیری محلی سوادآموزی است که در کنار آموزش سواد به آموزش مهارت های اساسی زندگی از قبیل مهارت های تصمیم گیری، مشارکت، حل معضلات اجتماعی، خانوادگی و شخصیتی افراد، کمک به سطح معیشت زندگی سوادآموزان با آموزش‌های فنی و حرفه ای که یکی از اهرم های این مراکز جهت استقبال هرچه بیشتر سوادآموزان گردیده است و در این مراکز سوادآموزی از شیوه کلاسیک و سنتی به سمت کاربردی‌نمودن مهارت های آنان و کمک به فراگیران سوق یافته است که چشم انداز آینده این طرح، مشارکت فعال و جدی تشکل‌های غیردولتی در ایجاد این مراکز و بهبود وضع نسبی سوادآموزان از لحاظ دانش های مهارتی و اشتغال زایی است.

در سال های اخیر شاهد حرکت نوینی از سازمان سوادآموزی در شناسایی افرادی که از کلاس های سوادآموزی موفق به کسب مدارک بالای دانشگاهی شده و در مشاغل حساس اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مشغول هستند صورت گرفته که این خود عاملی جهت ایجاد انگیزه و تقویت روحیه سواد آموزانی است که در حال حاضر مشغول سوادآموزی هستند.طی سال های گذشته نیز با استفاده از اهرم جذاب رادیو و تلویزیون و جاذبه های تصویری این رسانه خطیر اقدام به ساخت و تولید مجموعه های داستانی، مستند، گزارشی و نماهنگ و کلیپ و ... نموده است که این خود حرکت نوینی در عرصه سوادآموزی با تلفیقی از طرح‌های رسانه‌ای است

منبع :

http://wikiroosta.ir